Het internationale verdrag voor preventie van pollutie door schepen (Marpol) bepaalt de richtlijnen voor het opslaan van en het voorkomen van vervuiling door olie, sanitair afval, huishoudelijk afval en andere milieuschadelijke stoffen aan boord van zeeschepen, van de kleinste pleziervaartuigen tot de grootste tankers. En net als voor wagens op de weg, bestaan voor schepen op zee ook regels voor de uitstoot van verbrandingsgassen. En waar er reglementen zijn, is controle noodzakelijk…
Voor visserijactiviteiten bestaat er op EU-niveau een wetgeving over maximum toegestane quota en totale toegestane vangsten (TAC's). Vissers moeten deze vangstbeperkingen voor bepaalde commerciële vissoorten naleven. Bovendien moet de gevangen vis aan een vereiste minimumafmeting voldoen. Men mag dus geen te jonge vis vangen. Dit beleid voor duurzame visserij doen naleven, vergt eveneens een intensieve controle.
Vereende krachten
Tijdens de operatie Opera heeft men uitvoerig verschillende communicatiekanalen getest, bijvoorbeeld tussen de helikopter van DG Leefmilieu en het marineschip Stern. Het bevredigende resultaat 'vijf op vijf' was cruciaal voor het vertrouwelijke karakter van de Opera-acties. Ook op zee zitten er luistervinken! De zeer interactieve communicatie tussen alle betrokken partijen heeft alvast voor elk van hen heel wat duiding opgeleverd in het domein van het politie- en scheepvaartreglement.
Op de Stern waren controleurs van de Maritieme Brigade Douane ingescheept. Deze eenheid is pas vanaf 2006 actief op zee en had nu de kans om de expertise van de Marine in het domein 'werken op het water' te benutten. Bovendien konden de douanemensen door de samenwerking met de eveneens ingescheepte controleurs van de Dienst voor Zeevisserij hun kennis van die zeevisserij grondig aanscherpen. Voor beide partijen schiep hun aanwezigheid op de Stern de mogelijkheid om een langere periode op zee aanwezig te zijn en controles uit te voeren buiten de territoriale wateren.
Resultaten
De minder gunstige weersomstandigheden hebben bepaalde controles ernstig bemoeilijkt. Bij windkracht zes is het geen pretje om een RHIB (rigid hull inflatable boat) uit te zetten en een boarding uit te voeren.
Wel heeft de helikopter van DG Leefmilieu een per satelliet gedetecteerde vlek gecontroleerd. CleanSeaNet, de Europese dienst voor satellietdetectie van olievlekken, had hiertoe een alarmsignaal gestuurd naar de Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee. De vlek had haar oorsprong in Franse wateren, maar dreef in de richting van de Belgische exclusieve economische zone. Het bleek te gaan om een onbekende vettige en transparante substantie die zich reeds aan het oplossen was.
De verschillende visserijcontroles brachten geen echte overtredingen aan het licht, maar wel extra kennis over sportvissers. Wie er op korte termijn in slaagt om dertig kilogram garnalen te vangen en deze bestempelt als zijnde 'volledig voor eigen gebruik', heeft wellicht een grote familie. Of is het de zilte zeelucht die voor die enorme eetlust zorgt?
Op naar de toekomst
Na afloop van deze Operatie Opera onderstrepen alle betrokken instanties het belang ervan, ook naar de toekomst toe. Vooral in het domein van de communicatie zijn er heel wat 'lessons learned' opgetekend. Iedereen is het er roerend over eens dat een gecoördineerde inzet van een groot aantal controlemiddelen en -personeel meer systematische en grondige controles op zee mogelijk maakt. Operatie Opera blijft een unieke gelegenheid om samen te werken aan een efficiëntere Belgische Kustwacht.
Artikel = Franky Bruneel
Foto's = Jorn Urbain
